Παραγωγική ανασυγκρότηση και παραγωγικές σχέσεις

Αναδημοσίευση από το RProject.gr 

του Ηλία Ιωακείμογλου 

Παρόλο που εξετάσαμε τη διαδικασία παραγωγής κάτω από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες 1) ως εργασιακή διαδικασία και 2) ως διαδικασία αξιοποίησης, εννοείται ωστόσο ότι πρόκειται για μια μοναδική και αδιαίρετη εργασιακή διαδικασία. Δεν εργαζόμαστε δύο φορές, μια φορά για να δημιουργήσουμε χρήσιμο προϊόν, δηλαδή μια αξία χρήσης, μετασχηματίζοντας τα μέσα παραγωγής σε προϊόντα, και μια δεύτερη φορά για να δημιουργήσουμε αξία και υπεραξία, για να αξιοποιήσουμε την αξία». Καρλ Μαρξ, «Αποτελέσματα της άμεσης διαδικασίας παραγωγής»

Έχει, άραγε, νόημα να συ­ζη­τή­σου­με σή­με­ρα για την πα­ρα­γω­γι­κή ανα­συ­γκρό­τη­ση, σή­με­ρα που οι δικές μας πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις, είτε αυτές που απο­χώ­ρη­σαν από τον με­ταλ­λαγ­μέ­νο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ητ­τή­θη­καν στις εκλο­γές είτε αυτές που υιο­θέ­τη­σαν την αποχή ως πο­λι­τι­κή στάση, βρί­σκο­νται πιο μα­κριά όσο ποτέ από την κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία; Μια τέ­τοια συ­ζή­τη­ση έχει νόημα, επει­δή ανα­φέ­ρε­ται στη γε­νι­κή πο­λι­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση που θα πάρει το υπό κα­τα­σκευή αρι­στε­ρό ρι­ζο­σπα­στι­κό μέ­τω­πο, ήδη από την πρώτη στιγ­μή της ύπαρ­ξής του, στα ζη­τή­μα­τα που αφο­ρούν την ερ­γα­σία, την πα­ρα­γω­γή και τους θε­σμούς που τη συ­νο­δεύ­ουν.

Το “κόμμα της δραχμής” είναι το κόμμα των Ελλήνων βιομηχάνων;

(ένα σχόλιο στο κείμενο του Κ. Λαπαβίτσα: 

“Η υπονόμευση του ελληνικού παραγωγικού ιστού”)

Ο Α. Μπαντιού έχει καταδείξει την αξία της μεθόδου “εις άτοπον απαγωγής” για την παραγωγή Πολιτικής. Ας χρησιμοποιήσουμε αυτή την μέθοδο στο κείμενο του Κ. Λαπαβίτσα και ας δεχτούμε ότι τα συμπεράσματά του είναι ορθά, όπως πράγματι πιστεύει ένα μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς στην χώρα μας.

Αν δεχτούμε τις εκτιμήσεις του Κ. Λαπαβίτσα, σημαίνει ότι οι πολιτικές των επιτελείων της Ε.Ε. Και του ΔΝΤ δεν είχαν ως στόχο το κόσμο της εργασίας αλλά και τους Έλληνες βιομηχάνους, οι οποίοι μέσα απ' αυτές τις πολιτικές είδαν να καταστρέφεται ο βιομηχανικός ιστός της χώρας, να απαξιώνεται το κεφαλαίο τους και να μειώνονται τα κέρδη τους. Δηλαδή, τα ταξικά συμφέροντα των βιομηχάνων εκφράζονται σήμερα από πολιτικές οι οποίες εναντιώνονται ΟΝΕ και την ΕΕ και η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα αποτελούσε σανίδα σωτηρίας γι αυτούς.

Περιοδικό "θέσεις": Μερικές κρίσιμες οριοθετήσεις απέναντι στις διαχειριστικές πολιτικές του αστισμού

Δημοσιεύουμε ένα μικρό απόσπασμα από το Editorial του περιοδικού "θέσεις" (τεύχος Τεύχος 124, περίοδος: Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2013 ) που έχει τον τίτλο: DE REVOLUTIONIBUS - ΟΙ ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΚΑΙ Η ΡΙΖΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗΣ, το οποίο επικεντρώνεται σε μερικές κρίσιμες οριοθετήσεις μιας αριστερής πολιτικής η οποία διεκδικεί να είναι διακριτή από τις διαχειριστικές πολιτικές του αστισμού.

Αριστερά της «ευθύνης»;

Αν όμως η πολιτική του κεφαλαίου και οι κοινωνικοί συσχετισμοί που επιβάλλονται συντείνουν στην κοινωνική ερήμωση, την καταστροφή και απαξίωση της εργασίας, το αργούν παραγωγικό δυναμικό, την ανθρωπιστική κρίση και τον κοινωνικό αποκλεισμό, ποια είναι η απάντηση της Αριστεράς όταν μάλιστα χτυπά την πόρτα της κρατικής διαχείρισης; Μπορεί μια αξιόπιστη πρόταση διακυβέρνησης να αρκεστεί στην αντιστροφή του ειδώλου της κρίσης, την τοποθέτηση της ανοικοδόμησης στη θέση της καταστροφής, της ανασυγκρότησης στη θέση της αποδιάρθρωσης; Μπορεί τέλος αυτή η «θετική» προοπτική να συνδυάζεται με την υιοθέτηση ενός «άλλου παραγωγικού μοντέλου» στον αντίποδα αυτού που φάνηκε να σημαδεύεται από «θετικό συντονισμό» με την κρίση; Αρκεί να «γυρίσουμε τον νεοφιλελευθερισμό με το κεφάλι κάτω» για να βγει η χώρα από την καταστροφή;

Στόχος 13ος…

Στο πρόγραμμα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, με 5774 λέξεις γίνεται μια αναλυτική αναφορά στον ΣΤΟΧΟ 13: «Για την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης - Για μια Ελλάδα που παράγει και δημιουργεί».

Αν κάποιος αναγνώστης δεν θέλει να ασχοληθεί με ένα τόσο μεγάλο κείμενο, μπορεί να διαβάσει την παρακάτω συνεκτική περίληψη που παρουσιάζει ο Α. Μητρόπουλος σε ένα κείμενο του «Ο νεοφιλελεύθερος αναχρονισμός της κυβέρνησης» που έχει δημοσιευτεί στην «ΑΥΓΗ»: Η χώρα χρειάζεται σήμερα ένα νέο πρόγραμμα οικονομικής και παραγωγικής ανασυγκρότησης. Μια νέα κοινωνική αξιοποίηση του εθνικού πλούτου. Μια σύγχρονη διαχείριση των δημοσίων αγαθών, των κοινοχρήστων χώρων, των μορφωμάτων της κοινωνικής οικονομίας. Μια ευέλικτη, πλουραλιστική, συμμετοχική, τεχνολογικώς αναβαθμισμένη και ανανεωμένη δημόσια διοίκηση, που θα αιμοδοτηθεί άμεσα από το νέο επιστημονικό δυναμικό. Που με την όρεξη, τη φιλοδοξία, την επινοητικότητα, τη ροπή στον συντονισμό και το ομαδικό αποτέλεσμα, θα μεταβάλει το κράτος σε πρωτοπορία των παραγωγικών, ερευνητικών και συλλογικών εξελίξεων.

Ο ίδιος στόχος «για την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης» εκφράζεται με ανάλογο τρόπο και από το σύνολο σχεδόν των αριστερών δυνάμεων και περιλαμβάνεται στις εκλογικές διακηρύξεις και τα προγράμματα της «ΑΝΤΑΡΣΥΑ».

Η προβολή αυτού του στόχου ως «προγραμματικής θέσης» υποδηλώνει τις αγωνίες της Αριστεράς για την ανάγκη «μεταβατικών προγραμμάτων» που να δείχνουν πως η Αριστερά μπορεί να έχει διαφορετικές κρατικές πολιτικές διαχείρισης αν αναλάβει να κυβερνήσει. Στην πραγματικότητα πρόκειται για αναπαραγωγή πολιτικών αυταπατών της σοσιαλδημοκρατίας του προηγούμενου αιώνα, αυταπατών που διαψεύστηκαν οικτρά και εγκαταλείφθηκαν από τους ίδιους τους υποστηρικτές τους την εποχή της «παγκοσμιοποίησης» και του «νεοφιλελευθερισμού».

Οι καπιταλιστικές ...εκτροπές του ΚΚΕ

Πριν μερικούς μήνες στο κείμενο μας "Για την “παραγωγική” ανασυγκρότηση της χώρας ρε γαμώτο!.." γράφαμε:

...Δεν υπάρχει κανένας λόγος λοιπόν να φοβόμαστε! Η αστική τάξη σε συνεργασία με την Αριστερά της “παραγωγικής” ανασυγκρότησης δεν πρόκειται να μας αφήσουν απροστάτευτους. Είτε είμαστε στην ΟΝΕ του ευρώ, είτε έχουμε εθνικό νόμισμα την δραχμή, η πορεία της χώρας προς την ανάπτυξη όπως την σχεδιάζουν τα επιτελεία της Αριστεράς και ο αστισμός δεν θα έχει μεγάλες ποιοτικές διαφορές. Ίσως μόνον ποσοτικά αυτή η ανάπτυξη υπό το καθεστώς της δραχμής να είναι πιο εντατική: Όσο πιο σύντομα έρθει η πείνα τόσο πιο γρήγορα θα εκτρέψουμε τον Αχελώο, θα εντατικοποιηθεί η λειτουργία των λιγνιτωρυχείων, θα ενεργοποιηθεί η εξόρυξη άλλων φυσικών ενεργειακών αποθεμάτων, θα κτιστούν ξενοδοχεία σε κάθε ελεύθερη παραλία και θα συμβούν γύρω μας και άλλα παρόμοια αναπτυξιακά.

Ε, λοιπόν το ΚΚΕ ήρθε να μας επιβεβαιώσει με το καλύτερο τρόπο. Το ΚΚΕ στηρίζει ακραίες αναπτυξιακές καπιταλιστικές επιλογές που ακόμα και το πολιτικό προσωπικό του αστισμού εμφανίζεται πιο ήπιο και διαλλακτικό στην επιβολή τους. Με ανακοίνωση της "Επιτροπής Περιοχής Θεσσαλίας του ΚΚΕ" που δημοσιεύεται για στον "ριζοσπάστη" («ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ» ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ) κατηγορεί την κυβέρνηση ότι καθυστερεί την εκτροπή του Αχελώου αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ που ήταν και παραμένει ο μεγαλύτερος πολέμιος αυτής της εκτροπής:

..."Κορόιδευαν και κοροϊδεύουν επί χρόνια τους αγρότες με την πολυδιαφημισμένη εκτροπή του Ανω ρου του Αχελώου που θα συνέβαλε αποφασιστικά στην κάλυψη του ελλείμματος στο νερό. Τώρα η συγκυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ επιχειρεί να υποβαθμίσει το έργο και από 600 εκατ. κυβικά νερού/έτος να εκτρέψουν στην καλύτερη περίπτωση 250 εκατ. κυβικά νερού/έτος. Τεράστιες ευθύνες για τον Αχελώο έχει και ο ΣΥΡΙΖΑ που είναι ο μεγαλύτερος πολέμιος της εκτροπής για δεκαετίες τώρα, με πρόσχημα δήθεν οικολογικές ευαισθησίες, όταν η περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται σήμερα εξαιτίας της λειψυδρίας είναι τεράστια στη Θεσσαλία, από την πτώση του υδροφόρου ορίζοντα ως τα σεισμογενή ρήγματα και με ανυπολόγιστη την οικονομική ζημιά. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι πρώτοι που έτρεξαν να στηρίξουν αυτό το στόχο ήταν οι βουλευτές Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΗΜΑΡ."...

Για την “παραγωγική” ανασυγκρότηση της χώρας ρε γαμώτο!..

Κάποιοι αριστεροί φαντάζονται ότι ο καπιταλισμός περνάει μια σοβαρή δομική κρίση και ότι είναι ετοιμοθάνατος. Τυφλωμένοι από αυτή την φαντασίωση, αδυνατούν να δουν τις κύριες πλευρές των αλλαγών οι οποίες σημειώνονται από την επιθετική πολιτική του κεφάλαιου απέναντι στο κόσμο της εργασίας και ενστερνίζονται όλα εκείνα τα ιδεολογήματα του αστισμού τα οποία αποκρύβουν αυτό ακριβώς τον επιθετικό χαρακτήρα αυτής της πολιτικής. Γιαυτό και αρκετοί αριστεροί μέσα σε αυτές τις συνθήκες, επειδή θεωρούν ότι η αστική τάξη είναι ανύπαρκτη ή έτοιμη να αυτοκτονήσει, ετοιμάζονται οι ίδιοι να αναλάβουν και να εκπληρώσουν τις βασικές λειτουργίες του κράτους και τις κυρίαρχες επιδιώξεις της αστικής τάξης, δηλαδή την “εθνική” κυριαρχία και την “παραγωγική” ανασυγκρότηση της χώρας!...

Σε αντίθεση αυτές τις φαντασιώσεις της Αριστεράς, η πολιτική των μνημονίων, του ΔΝΤ και της ΕΕ αποτελεί την πιο επιθετική αναπτυξιακή πολιτική του καπιταλισμού στη χώρα μας. Η κύρια πλευρά της αφορά στα μικρομεσαία στρώματα και στην βίαιη προλεταριοποίηση τους. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι κυρίαρχες μερίδες του κεφάλαιου επιδιώκουν να καρπωθούν την υπεραξία που νέμονται τα μικρομεσαία στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, είτε ως υπεραξία από παραγωγικές δραστηριότητες είτε ως γαιοπρόσοδος. Η συντριβή αυτών των στρωμάτων είναι αναγκαία προϋπόθεση για την εντατική εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της χώρας, στα πλαίσια μιας βία επιταχυνόμενης ανάπτυξης της χώρας, η οποία θα περιλαμβάνει αξιοποίηση του ορυκτού (πετρέλαια, φυσικό αέριο, χρυσό κλπ) και του φυσικού πλούτου, μέσω της εντατικής ανάπτυξης του τουρισμού και των φυσικών ενεργειακών πόρων.

Ο αστικός μύθος της “παραγωγικής ανασυγκρότησης” της χώρας...

Η σημερινή δύσκολη περίοδος που διέρχονται οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές επιβάλλει όσο ποτέ την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας ώστε να μη βγουν χαμένα τα νοικοκυριά, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το λιανεμπόριο. Η ελληνική οικονομία είναι ήδη επιβαρυμένη από την αδιέξοδη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης τα πέντε τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η ανάγκη αυτή να γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.

Το παραπάνω κείμενο δεν είναι απόσπασμα από ομιλία του Π. Λαφαζάνη στην Βουλή. Είναι από το άρθρο “Το βάρος στην πραγματική οικονομία” της κ.Λούκα Κατσέλη, και έχει γραφτεί ένα χρόνο πριν, την εποχή που ήταν υπεύθυνη του Τομέα Οικονομίας του ΠαΣοΚ.

Η έκφραση “ Έκαναν μπάχαλο την πραγματική οικονομία και τώρα δεν μπορούν να βρουν λύση!” η οποία είναι αποδεκτή σε όλους σχεδόν τους πολιτικούς χώρους, δεν είναι παρά άλλο ένα ιδεολόγημα που λειτουργεί συναινετικά στους αστικούς μύθους για την οικονομία. Ιδεολόγημα που λειτουργεί αποπροσανατολιστικά όχι μόνον για χαρακτήρα της κρίσης αλλά και γιατί υποδεικνύει στο ποιοι θα πρέπει να είναι υπεύθυνοι για να την διαχειριστούν: οι τεχνικοί της εξουσίας. Ανεξάρτητα αν φοράνε δεξιά ή αριστερή προβιά. Ο “λαϊκός παράγοντας” απουσιάζει από τα δρώμενα, είναι ένας απλός θεατής σε μια ταινία καταστροφής... 

 

Οι αστικές αυτές αντιλήψεις για την “πραγματική οικονομία” έχουν μεγάλη διεισδυτικότητα σε χώρους της Αριστεράς, ιδιαίτερα σε εκείνους που είχαν διαπαιδαγωγηθεί από τον “οικονομισμό” και τον “παραγωγισμό” του υπαρκτού σοσιαλισμού. Δώσε τους εργοστάσια και βαριά βιομηχανία και είναι έτοιμοι να πάθουν σοσιαλιστικές ονειρώξεις για “αυτοδύναμη εθνική ανάπτυξη”. Η χρήση της έννοιας “πραγματική οικονομία” υποδηλώνει ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ένα ενιαίο οικονομικό σύστημα με την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά υπάρχει ένα υγιές κομμάτι του που αφορά την παραγωγή και την κυκλοφορία των προϊόντων σε σχέση με ένα διεφθαρμένο και κερδοσκοπικό που αφορά την κυκλοφορία του χρήματος, τις μετοχοποιήσεις, το χρηματοπιστωτικό σύστημα και άλλα συναφή.

Κατά βάθος είναι οι ίδιες οι αντιλήψεις που θεωρούν ότι το ζήτημα της μετάβασης στον σοσιαλισμό είναι ένα απλό θέμα διαχείρισης. Πως αρκεί να αλλάξει η ιδιοκτησία ενός εργοστασίου, για να γίνει σε μια μέρα από καπιταλιστικό, σοσιαλιστικό. Όμως η επιστήμη και η τεχνική δεν είναι ταξικά ουδέτερες. Δεν αρκεί λοιπόν μια αλλαγή της τυπικής μορφής της ιδιοκτησίας για να πραγματοποιηθεί αυτή η κοινωνική αλλαγή. Θα πρέπει να σημειωθούν αλλαγές και στην ίδια την παραγωγική διαδικασία, όχι μόνον για ζητήματα που σχετίζονται με τον τεχνικό και κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας. Αλλαγές που αφορούν σε τεχνικές πλευρές της ίδιας της διαδικασίας παραγωγής, ώστε τα προϊόντα που παράγονται να είναι διαφορετικά από τα καπιταλιστικά: θα πρέπει να ανταποκρίνονται σε άλλα καταναλωτικά πρότυπα και να καλύπτουν διαφορετικές κοινωνικές ανάγκες.